Stres, kişinin iç dünyasından ve/veya dış dünyadan gelen korku, kaygı, acı ve üzüntü gibi nedenlerle kendi üzerinde hissettiği baskı ve gerginlik hissidir.
Stresin Tipleri Nedir?
İki tip stres vardır:
1- Olumlu stresler: Kişide olumlu değişikliklere neden olan ve kısa sürede biten stresler (spor, sevdiği birini beklemek, bir işi teslim etmek….).
2 – Olumsuz stresler: Kişinin zihinsel ve bedensel olarak baş edemediği kişide hasara neden olan uzun süren stresler (kronik bir hastalık, uzamış yas, sürekli psikolojik baskı, uzun süreli hasta bakım vereni olmak…..)
Stres bedensel, psikolojik veya sosyal kaynaklı olabilir. Ama ne tip bir stres olursa olsun olsun vücudun vereceği yanıt hep aynıdır.
Strese Beyinde Nasıl Oluşur?
Strese verilecek yanıtın başlaması için düğmeye basılan yer hiç şüphe yok ki beyin… Beyinde strese karşı ilk alarma geçen yapı ise AMİGDALA’dır. Amigdala tüm bedenin iç dengesini sağlayan bir yapı olan hipotalamusa “tehdit altındayız tüm sistemleri çalıştır” emrini verir. Hipotalamus iki yolla bedeni strese karşı hazırlamaya başlar. İlk olarak sempatik sinir sistemini aktive eder. Hemen ardından hipofiz bezi üzerinden böbrek üstü bezine HPA (hipotalamo-pituiter-adrenal) yolu ile kortizol salınımı için uyarı gider. Tüm bunların sonucunda kalp atışında hızlanma, kan şekeri ve tansiyonda yükselme, solunum hızında artma gibi değişiklikler başlar.
Stres ve MBSR
MBSR’ın temel amacı STRES azaltmaktır. Sekiz hafta süren bu eğitimlerde anbean yargısız farkındalık içinde olmayı öğrenmek stresi azaltmanın belki de ilk basamağıdır. Dr. Zinn bu konuda “Strese tepki vermek yerine strese yanıt vermek” seçilmeli diyor. Gerçekten de MBSR eğitimleri sırasında otomatik tepkileri farketme ve bunlarla başetme öğreniliyor. Yani herhangi bir strese maruz kalındığında hemen tepki vermemek, önce zihnimizde, bedenimizde olan gerginliği farketmek ve strese karşı saldırıya geçmemek en önemli basamaktır. Ayrıca mindfulness’ın en temel öğelerinden olan doğru nefes almayı öğrenmek ve bunu tüm gün içinde uygulamak vagal tonusu belirgin olarak arttırıyor ve bu da stresi anlamlı şekilde direk olarak azaltıyor.
Psikonöroimmünoloji nedir?
Stresin ve onun neden olduğu olumsuzlukların kişinin psikolojik, nörolojik ve immünolojik durumunu nasıl etkilediğini ve ne gibi hastalıklara neden olduğunu inceleyen bilim dalıdır.
